Tematem tomu jest szeroko rozumiana „kultura w ruchu”. Jej fascynująca dynamika wyraża się w przepływach, dyfuzjach, procesach przenikania i nakładania się narracji realizowanych w różnych sferach kultury – filmowej, serialowej, teatralnej, artystycznej, ludowej, ale też – w tak ważnej dziś – przestrzeni mediów społecznościowych. Metafora tytułowych „splotów” opisuje zatem procesy łączenia, lecz również ścierania się opowieści, idei, do-świadczeń, stanowisk i autorskich wizji, które powstają na styku kultur.

Słowo od Redakcji

Książka ks. Andrzeja Proniewskiego omawia uchwalone i przyjęte w przeszłości konwencje haskie i genewskie oraz inne dokumenty, które mają na celu regulację prawną działań wojennych. (…) Książka jest ważnym elementem zamyślenia nad kwestią okrucieństwa niesionego przez wojnę, która nie tylko niszczy zasoby materialne i środowiskowe, ale nade wszystko doprowadza do degeneracji samego człowieczeństwa, które winno być jednak ocalone w człowieku. Przez to recenzowana publikacja staje się naglącym wołaniem o pokój i stanowczym potępieniem wojny, jako sposobu rozwiązywania napięć społecznych o charakterze międzynarodowym.

Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Derdziuka (KUL)

Recenzowana publikacja podejmuje istotny temat kulturowo-etycznych implikacji międzynarodowego prawa wojennego. Jest to opracowanie, które przedstawia genezę, rozwój oraz główne założenia międzynarodowego prawa wojennego, jednocześnie ukazując zakorzenienie tej dziedziny w tradycjach etycznych, filozoficznych i prawnych. (…) Autor konsekwentnie prowadzi czytelnika przez kolejne etapy rozwoju prawa wojennego – od starożytnych prób ograniczania okrucieństwa wojny, przez konwencje genewskie i haskie, aż po współczesne dokumenty i wyzwania związane z ich praktycznym zastosowaniem. (…) Refleksje dotyczące moralnych skutków wojny – zarówno dla ofiar, jak i dla sprawców – stanowią jeden z najmocniejszych punktów pracy, świadcząc o głębokim zrozumieniu problematyki.

Z recenzji dr. hab. Cezarego Smuniewskiego, prof. UW

Monografia jest wyraźnie utrzymana w nurcie humanistyki zaangażowanej, pozostając w oporze wobec naukowej narracji wyzbytej emocji, zaangażowania, separowania autora od tego, co jest jego intelektualnym wytworem. Inaczej ujmując, autor poddaje krytyce kurczowe trzymanie się autorytetów, zwracając przy tym uwagę, jak cenne poznawczo jest kontestowanie, pozostawanie w kontrze, nieuleganie temu, co modne, przynależące do modnego aktualnie kolektywu myślowego (…).
Olchanowski demaskuje narcystyczne i zapadnięte w sobie środowisko naukowe, które nierzadko odrzuca niczym kukułcze jajo tych, którzy mają odwagę myśleć inaczej, a nawet (o zgrozo!) poddawać krytyce „uświęcone” teorie i koncepcje. Autor tę nienaruszalność rozsadza od środka, pokazuje, że zaangażowana narracja autoetnograficzna nie musi tracić nic z głębokości i wartości poznawczej prowadzonego dyskursu.

Z recenzji dr hab. Magdaleny Szpunar, prof. UŚ

Książka wręcz prowokuje do stawiania pogłębionych pytań, do przeprowadzania rzetelnej autorefleksji i odważnego zmierzenia się z zagadnieniem uchwycenia przyczyn rzeczywistych problemów człowieka i co za tym idzie, współczesnego świata. Prawda ma nas wyzwolić, przynajmniej od samooszukiwania się i złudzeń, a dzieło autora – przez skupienie się na problematyce rzeczywistych intencji i motywacji oraz ukrywanych zachowań ludzkich i pomijanych lub bagatelizowanych destrukcyjnych zachowań społecznych oraz podjętą próbę ich obnażenia czy ujawnienia – może przyczynić się do konstruktywnej zmiany, rzeczywistego, a nie pozornego przekształcenia się współczesnych ludzi i społeczeństw. Jednak, jak pisał Rogers, współczesna szkoła i instytucje nauki mogą, jako jedne z najbardziej zachowawczych, nie przyjąć takiej koncepcji transformacji, a nawet ją dyskryminować.

Z recenzji dr. hab. Pawła Zielińskiego, prof. UJD

Monografia Prof. Antoniego Mironowicza dokonuje próbę prezentacji dotychczasowych ustaleń w historiografii i ich weryfikację. Takie działania mogły być podjęte po odkryciu wielu nowych źródeł przechowywanych głównie w archiwach i bibliotekach: Wilna, Petersburga, Mińska, Krakowa i Lwowa. (…) Oceniając całość monografii, należy podkreślić jej oryginalność, nowatorstwo i wysoki poziom naukowy. Autor wykorzystuje i wprowadza do obiegu naukowego wiele nieznanych źródeł z archiwów – dziś trudno dostępnych. To niezwykle cenne opracowanie stanowi ważny wkład w poznanie dziejów monastycyzmu na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Należy podkreślić wspaniałą narrację w prezentowaniu przez prof. Antoniego Mironowicza skomplikowanych wydarzeń historycznych. Zastosowana forma przekazu powoduje, że monografia o monasterze w Ławryszewie staje się dostępna dla szerokiego kręgu czytelników.

ks. bp dr hab. Bazyli Doroszkiewicz

Główną wartością recenzowanej pracy jest bez wątpienia próba syntetycznego ukazania działalności wybitnych przedstawicieli i dziejów monasteru ławryszewskiego, ze szczególnym podkreśleniem jego prawosławnych źródeł. (…) Temat został opracowany całościowo w sposób syntetyczny, uwzględniając prawosławne początki monasteru i zmieniającą się lokalizację, kanonizację św. Elizeusza na soborze w Wilnie w 1514 roku, okres unijny, jego upadek i odrodzenie. Do tej pory w istniejącej historiografii temat ten był traktowany fragmentarycznie lub pobieżnie z niedostatecznym wykorzystaniem archiwów, z wieloma nieścisłościami i błędną interpretacją tekstów źródłowych. Autor z powodzeniem zrealizował postawiony sobie cel wypełnienia luki w badaniach nad tą tematyką i uczynił to w sposób kompetentny, na drodze rzetelnego wysiłku badawczego.

ks. bp dr hab. Andrzej Borkowski, prof. ChAT

Monografia zbiorowa przygotowana pod redakcją Alicji Kisielewskiej i Joanny Mytnik-Daniluk jest pokłosiem projektu realizowanego przez pracowników naukowych Wydziału Studiów Kulturowych Uniwersytetu w Białymstoku. Projekt ten zakładał przeprowadzenie serii wykładów i warsztatów adresowanych do wybranych grup mieszkańców województwa podlaskiego. Podstawowe tezy trzynastu wykładów autorskich oraz informacje o profilach ośmiu rodzajów prze -prowadzonych warsztatów znajdujemy w przeznaczonym do publikacji raporcie z badań realizowanych w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa”.
Z recenzji prof. dr hab. Ewy Kosowskiej (UŚ)

Nazwanie projektu, którego podstawę stanowi kultura regionalna z ambicjami ogólnopolskimi „akademią”, ma charakter nobilitujący. Podjęcie przez zespół specjalistów z Wydziału Studiów Kulturowych Uniwersytetu w Białymstoku rozległych badań nad „kompetencjami kulturowymi” mieszkańców Podlasia (według aktualnego podziału administracyjnego województwa podlaskiego) należy przyjąć z uznaniem. W ocenie przedłożonego do recenzji ambitnego projektu trzeba uwzględnić nie tylko tytułowe „kompetencje kulturowe”, ale i wyróżnić obecny w Raporcie z badań proces przemian tradycyjnej kultury, kultury ludowej, jak i współczesną aktywność kulturalną badanych środowisk Polski północno - wschodniej, zróżnicowanych wiekowo.
Z recenzji dr hab. Teresy Smolińskiej, prof. UO

W kolejnych rozdziałach książki Olchanowski Wskazuje na szereg zagrożeń, jakie płyną z dzisiejszej „kultury cyfrowej”, w której powszechny obraz świata jest w coraz większym stopniu kształtowany przez to, co ukazuje się na ekranach komputerów i smartfonów. Jej głównym wyznacznikiem stała się – jego zdaniem – imagopatia, czyli odrealnienie rzeczywistości, co jest negatywną konsekwencją postępu technologicznego. W jej wyniku człowiek stał się bardziej niż kiedykolwiek w swoich dziejach podatny na iluzoryczne projekcje dotyczące jego własnego życia. Autor nazywa ten proces „nadposłuszeństwem”, czyli bezkrytycznym podporządkowaniem się głoszonym przez różnego rodzaju (wątpliwe) medialne autorytety i szarlatanów receptom na szczęśliwe życie. Inny rodzaj oszustwa i obłudy wychodzący naprzeciw tym tendencjom uprawiają dziś także różne szkoły psychoterapii. W nich bowiem leczenie zaburzeń psychicznych sprowadza się do ponownego dopasowywania pacjentów do obowiązujących wzorców aktywnego życia, nastawionego na odnoszenie ciągłych sukcesów i propagowania „myślenia pozytywnego”
Z recenzji prof. dr. hab. Pawła Dybla (IFiS PAN)

Książka Tomasza Olchanowskiego to kolejne spojrzenie autora na niezbyt wesołą kondycję współczesnej cywilizacji. Nie jest to jednak prosta diagnoza. Autor zaprasza czytelnika do podążania meandrującymi ścieżkami jego myśli. Nie podaje łatwych rozwiązań, ale zaprasza do myślenia, dyskusji. Pyta i dywaguje, krytykuje obecny stan humanistyki, która nie zawsze nadąża za dokonującymi się w świecie zmianami. W pełen erudycji sposób pokazuje inne możliwości myślenia o człowieku, oparte na dorobku myślicieli różnych kultur.
Z recenzji dr. hab. Mirosława Piroga (UŚ)

Ten z-różnicowany dyskurs tworzy nową intelektualną jakość, otwiera nowe pole interpretacyjne, wyzwala refleksję o współczesnej wizualności ze sztywnych gorsetów naukowych schematów.
Z recenzji dr. hab. Arkadiusza Lewickiego, prof. UWr

Książka […] wydaje się nad wyraz udanym przedsięwzięciem naukowym, szczególnie w kontekście poszukiwania przez humanistykę współczesną adekwatnego języka opisu i interpretacji tych zjawisk i artefaktów współczesnej sztuki wizualnej, która rodzi się na przecięciu inspiracji związanej z tradycją sztuk plastycznych oraz z ingerencją nowych technologii (szczególnie cyfrowych), mających swoje odniesienie do osiągnięć nauk ścisłych.
Z recenzji prof. dr. hab. Eugeniusza Wilka (UJ)

Książka Andrzeja Kisielewskiego [...] jest ambitną próbą omówienia wzajemnych relacji sztuki i technicznych wytworów komunikacji marketingowej (marketing komercyjny, w szczególności reklama wizualna) w kulturze zachodniej XX wieku, w mniejszym stopniu po 2000 roku. Mając na względzie tę właśnie cezurę czasową, rok 2000, Autor podąża za tezami i częściowo za metodologią „zwrotu ikonicznego” i „zwrotu wizualnego”, zapoczątkowanego w latach 90. XX wieku przez Williama T.J. Mitchella i jego publikacje.
Z recenzji dr hab. Marii Gołębiewskiej, prof. IFiS PAN

Książka Andrzeja Kisielewskiego jest opracowaniem w pełni autorskim, prowokującym i zmuszającym do rewizji spetryfikowanych poglądów na temat wizualnej sfery naszej współczesności. Poglądy autora są konsekwentne, erudycyjnie i logicznie uzasadnione, wsparte dodatkowo elementami wyjaśniania funkcjonalno-genetycznego. Jestem przekonany, że wywoła szeroką debatę, z tego podstawowego powodu, iż stanowisko autora jest bezkompromisowe i odważne. Jest przy tym oryginalne w tym sensie, że nie ma natury komplikacji, ale reinterpretacji i dekonstrukcji wielu przyjętych szablonów myślenia.
Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Burszty

Książka Moniki Kostaszuk-Romanowskiej zapowiada się jako ważne wydarzenie we współczesnej refleksji nie tylko nad teatrem, ale i nad rodzimą kulturą, której istotną część stanowi „paradygmat romantyczny”. Waga tej publikacji wynika nie tylko z oczywistych kompetencji, wiedzy i talentów (także pisarskich) Autorki, ale też z odwagi, z jaką w monografii naukowej wkracza na pole minowe współczesnych zjawisk teatralnych, oraz z wyrazistości tez, które formułuje. Podejrzewam, że wiele badaczek nie odważyłoby się na związane z tym ryzyko, wycofując się w obszary bezpieczniejsze, albo też ograniczając do teatrograficznych wyliczeń i ostrożnych wypisów z recenzji. Pani Kostaszuk-Romanowska tymczasem tworzy mocną, autorską analizę i interpretację zjawisk, które miały miejsce w tyle co zakończonej dekadzie. Nie czekając, aż temat się „ucukruje” i „uleży”, podejmuje próbę rzetelnej, naukowej analizy mającej dowieść mocno i klarownie sformułowanych, ważnych tez dotyczących teatru i życia społecznego w Polsce lat 2010–2020. (…) Lektura jej książki jest jak wędrówka za przewodniczką, która wie, gdzie i dlaczego idzie, i jest świetnie przygotowana, by pokazać interesujące ją obiekty z przyjętej perspektywy.
Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Kosińskiego (UJ)

Monografia Moniki Kostaszuk-Romanowskiej "Współczesny romantyczny teatr polityczny. Realizacje, dyskusje, kontrowersje" wpisuje się w szereg ważnych publikacji o teatrze. Zebrany i opracowany w monografii materiał stanowi niezwykle cenny wkład w lepsze rozpoznanie i udokumentowanie opisywanych zagadnień, obfituje w znaczną liczbę ciekawych analiz na podstawie praktycznych przykładów współczesnych realizacji scenicznych dzieł romantyków.
Z recenzji prof. dr. hab. Wiesława Czołpińskiego (AT)

Przedstawiona do oceny monografia naukowa „Ciemność i światło. kino Carlosa Reygadasa”, autorstwa cenionej badaczki kina hiszpańskojęzycznego, jest pozycją ze wszystkich miar potrzebną i oczekiwaną. Kompetencje naukowe, filmoznawcze i kulturoznawcze oraz językowe, w szczególności odnośnie kręgu kultury iberoamerykańskiej predestynowały ją do podjęcia się analizy dorobku filmowego jednego z najbardziej oryginalnych i cenionych n świecie artystów kina meksykańskiego. Badaczka w pełni sprostała zadaniu merytorycznego, analitycznego opisu dorobku filmowca, przy czym wyniki swoich badań zaprezentowała w sposób bardzo przejrzysty, co czyni proponowaną monografię nie tylko cenną ze względu na wkład w dorobek naukowy polskiego piśmiennictwa filmoznawczego, ale także atrakcyjną z rynkowej perspektywy, gdyż książka powinna znaleźć szerokie grono odbiorców nie tylko wśród naukowców, studentów i doktorantów różnych kierunków humanistycznych i społecznych, ale także wśród miłośników kina, czytelników zainteresowanych pogłębieniem swojej wiedzy na temat intrygującego twórcy światowego kina.
Z recenzji dr hab. Marioli Marczak, prof. UWM

Od samego początku autorce przyświeca idea pokazania kina Carlosa Reygadasa w świetle „stylu inkarnacyjnego”, o czym świadczy zaproponowany tytuł odnoszący się do biblijnego kontekstu stworzenia świata, ale i problemu grzechu i odkupienia, prawa moralnego i ludzkiego postępowania. Takiej tezie podporządkowana jest kompozycja książki, która we właściwej kolejności przedstawia najpierw tradycję kina meksykańskiego, potem samego reżysera i jego biograficzne konteksty w filmie, osobiste fascynacje, które wpłynęły na intertekstualne powiązania kina Reygadasa z innymi twórcami, wreszcie analizy stylu filmowego reżysera i jego bohaterów na tle społeczno-kulturowego kontekstu i ważnych kwestii egzystencjalnych. Z kolejnych rozdziałów wyłania się nam opowieść człowieka, który za pomocą kina buduje spójną narrację na temat wewnętrznego zagubienia, jakie towarzyszy współczesnej egzystencji. Autorka, analizując szczegółowo zarówno styl, jak i watki narracyjne filmów Carlosa Reygadasa, w sposób przekonujący dowodzi, że współczesny człowiek jak nigdy cierpi z powodu utraty duchowego, wręcz religijnego, wymiaru egzystencji. Operuje tym samym dobrze znaną opozycją światła i ciemności, którą odnosi zarówno do konotacji biblijnych, jak i malarskich, wizualnych skojarzeń kulturowych.
Z recenzji prof. dr. hab. Adama Regiewicza (UJD)

Znajduje się ona (telewizja – przyp. Redakcji) w momencie zmieniania się w tzw. „niejednorodne medium telewizyjne”. Tym samym niejako potrzebą chwili stało się zarówno uważne przyjrzenie się historii tego rewolucyjnego (onegdaj) medium, jak i staranna, antropologiczno-kulturoznawcza wiwisekcja tych wszystkich zjawisk, tendencji i faktów, które stanowią o statusie telewizji dzisiaj. Autorka recenzowanej monografii podjęła się tego zadania, czyniąc to dodatkowo w sposób przemyślany, chłodny, łączący w wywodzie rozważania teoretyczne i historyczno-procesualne z analizą konkretu.
Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Józefa Burszty

Antropologię telewizji można czytać dwojako: jako teoretyczną refleksję nad rolą medium w życiu codziennym Polaków, ale też jako historię praktyk nadawczo-odbiorczych Telewizji Polskiej, ukazującą interferencje wyobrażonego życia ekranowego i realnego życia widzów. Powtórzmy raz jeszcze za Autorką – „klasycznej, zwykłej telewizji stanowiącej element kultury życia codziennego, oglądanej głównie w sposób tradycyjny przy użyciu odbiornika telewizyjnego przez miliony Polaków”.
Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Gwoździa

Książka Tomasza Olchanowskiego jest bardzo oryginalnym manifestem zaangażowanego humanisty, któremu nie są obojętne sprawy tego świata. Napisana dynamicznie, z dyskretnie zaznaczonymi osobistymi uwagami, stwarza okazję do poznawczej wędrówki po świecie idei wprawdzie utraconych, ale wartych przypomnienia, jeśli chcemy widzieć siebie nie tylko jako wydajne organizmy biologiczne, lecz także jako skomplikowane maszynerie psychiczne. Mam pewność, że książka spotka się z należnym odzewem i wywoła dyskusję, jako że jest odważna, bezkompromisowa, a przy tym wiarygodna poznawczo. Tomasz Olchanowski jawi się jako autor przekraczający granice poszczególnych dyscyplin wiedzy, nie chce wprawdzie być mędrcem, ale podpowiada tropy, gdzie mądrości szukać, a gdzie na pewno jej nie odnajdziemy.
Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Józefa Burszty (Uniwersytet SWPS)
Tezy swoje, silnie nacechowane czasem epidemii COVID-19, przez co dochodzi do nich walor signum temporis, autor najwyraźniej prezentuje w Zakończeniu i we Wprowadzeniu. Są też rozsiane w poszczególnych rozdziałach. Muszę od razu wyrazić swoje zdanie, że tezy są trafne i zarazem potrzebne czytelnikom żyjącym w obecnej dobie. (…) Podkreślę trafność krytyki „nauk humanistyki” i w ogóle bardzo dobrą diagnozę obecnej sytuacji, w której znajduje się człowiek.
Z recenzji dr. hab. Lecha Ostasza, prof. UWM

Książka poświęcona jest neoserialowym bohaterom, ale także neoserialom, traktowanym jako dyskursywne teksty kultury osadzone w pewnym kontekście, a właściwie kontekstach (...)
(...) Podstawowym celem badań jest przeanalizowanie strategii dyskursywnych wykorzystywanych w konstruowaniu postaci reprezentujących różne wersje męskości oraz ich interpretacja w kontekstach: społeczno‑kulturowym, ekonomicznym oraz gatunkowym.

Monaster Świętego Ducha w Wilnie został założony na przełomie XVI/XVII wieku, ale jego początki sięgają czasów wielkiego księcia litewskiego Olgierda i jego drugiej żony, księżnej twerskiej Julianny. W II połowie XIV wieku mnisi założyli wspólnotę monastyczną Świętej Trójcy, na miejscu męczeńskiej śmierci w 1347 roku mnichów Antoniego, Jana, Eustachego, których Kościół prawosławny kanonizował. Do dzisiaj relikwie Świętych męczenników wileńskich są najważniejszymi, do których przychodzą wierni prawosławni w Wilnie. Pieczę nad relikwiami sprawują mnisi monasteru Świętego Ducha (…). W dziejach Kościoła prawosławnego w I Rzeczypospolitej monaster Świętego Ducha był jednym z ważniejszych. Stanowił centrum duchowe, kulturowe, oświatowe, a także charytatywne. Jego bezpośrednim przełożonym był patriarcha konstantynopolitański. Monaster miał silne zaplecze w postaci uczonych duchownych, którzy byli jego przełożonymi, a także nauczycielami w działającej przy nim szkole brackiej. Z monasterskiej drukarni wychodziły teksty polemistów prawosławnych, należących do wspólnoty Świętego Ducha bądź kończących szkołę bracką, przyszłych nauczycieli, duchownych czy wręcz biskupów. Monaster w czasach unii kościelnej był centrum opozycji przeciw Kościołowi unickiemu. Podzielił los monasterów z ziem ruskich Rzeczypospolitej po III rozbiorze Polski i znalazł się w strukturach Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Choć mógł zostać zamknięty przez władze carskie, to przetrwał, gdyż dostrzeżono jego wkład w dziedzictwo Kościoła prawosławnego. W nowej rzeczywistości znalazł się, kiedy powrócił do II Rzeczypospolitej. Pełnił, jak dawniej, te same role wynikające z reguły monastycznej, a ponadto prowadził działalność, która wynikała z aktualnej sytuacji Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej. Życie monastyczne wspólnoty monastycznej wileńskiej Świętego Ducha jest kontynuowane do dzisiaj.
Od Autorki

Th e history of eastern Christianity in Poland under the Piast dynasty has not been discussed enough in subject literature. It has never been the subject of a monograph. Th e existing general works were written in the mid-war period, while in modern historiography this subject has only
been covered fragmentarily. Signifi cant gaps in research into the history 8 THE ORTHODOX CHURCH IN POLAND UNTIL THE END OF THE 14TH CENTURY of eastern Christianity have come from treating this tradition as foreign to the Polish state. Th e stereotype of a Polish Catholic and Russian Orthodox was formed under the infl uence of national and political conditions and
translated to the way eastern Christianity was viewed. Such feeble interest in the issues of eastern Christianity in Polish scholarship was infl uenced by political factors, the divide separating the Catholic and Orthodox world for the last two centuries, and the clear cultural and religious diff erences. Th is state of aff airs did not mean a complete rejection of the many serious studies conducted by Russian, Ukrainian, and Polish historians.

Termin antropologii politeistycznej zrodził się oczywiście wraz z lekturą pism Hillmana, jak też dzięki wizjom greckich filozofów przedsokratejskich, wizjom Platona, neoplatoników, także tych, których zwiemy neoplatonikami renesansowymi. Antropologia politeistyczna więcej zawdzięcza wielkiej literaturze niż poglądom skostniałych akademików. Scala to, co zostało rozdzielone, jednocześnie zostawiając temu, co scala, autonomię. Scala filozofię z psychologią, pedagogikę z kulturoznawstwem czy twórczość artystyczną z socjologią. Pedagog czy psycholog nie może być tylko i wyłącznie człowiekiem nauki, obojętnie czy teoretykiem, czy praktykiem, lecz również powinien każdego dnia odkrywać w sobie duszę artysty. Inaczej skostnieje, a wtedy nieustannie powtarzać będzie te same błędy, które przed nim popełnili inni.

(…) osią książki, głównym wektorem zawartych w niej rozważań i analiz, jest motyw Księgi, różne formy jego obecności, w różnych postaciach, w utworach badanego nurtu. Śledząc ten watek autorka przekonująco dowodzi zaskakującej żywotności motywu, który w świecie nowych mediów mógłby wydawać się anachroniczny, tymczasem okazuje się zwornikiem wielu ważnych treści „wyobraźni postapokaliptycznej”, wehikułem zdolnym do przenoszenia do świata „po końcu” tradycyjnych struktur poznania i otwartym na takie ich przekształcenia, by odpowiadały na wyzwania radykalnie nowych doświadczeń (…).
(Z recenzji prof. dr. hab. Grzegorza Godlewskiego
Instytut Kultury Polskiej, UW)

Celem niniejszej publikacji jest pokazanie w szerokiej i zróżnicowanej perspektywie dawnych zwyczajów i obrzędów weselnych. Opowieści informatorów, nieraz bardzo osobiste, oddające atmosferę towarzyszącą tym wydarzeniom, pozwoliły ożywić ducha uroczystości weselnych w dawnej wsi i stały się podstawową bazą źródłową publikacji.
Uzupełnienie stanowią słowa weselnych pieśni i przyśpiewek. Dają one barwny przekaz o dawnych zwyczajach i obrzędach, odsłaniają relacje rodzinne, przywołują formy rodzicielskiego błogosławieństwa, ogólnych życzeń, są pouczeniem rodziców, niekiedy stają się narracjami epickimi, ukazując ludzkie losy. To folklor muzyczny o mocnym zróżnicowaniu emocjonalnym, od smutnych, żałosnych pieśni, poprzez epickie opowieści o codzienności, po żartobliwe, frywolne, niekiedy rubaszne, wręcz nieprzyzwoite, przyśpiewki. Znajdował w nim odbicie każdy zwyczaj i obrzęd weselny, tworząc niejako barwny ludowy musical. Pieśni weselne, śpiewane w miejscowej gwarze, miały prastary rodowód. Natomiast późniejsze, zapożyczane, polskie i rosyjskie, nie weszły na stałe do weselnego repertuaru.

Przywołane w tytule pojęcie glamour stało się impulsem do naukowej refleksji dotyczącej - z naszej perspektywy – istotnego, aktualnego i wymagającego klasyfikacji zjawiska z zakresu współczesnej kultury. Termin glamour jest niejednoznaczny znaczeniowo. Virginia Postrel – amerykańska pisarka i dziennikarka, niekwestionowany autorytet w zakresie glamour – określa go mianem „tajemniczy”. (…) Maria Poprzecka, polska historyczka sztuki, termin glamour traktuje jako „niejasny” , ale przywołujący korowód takich obrazów jak: kaskada loków i sięgające nagich ramion rękawiczki Rity Hayworth, magnetyzujące spojrzenie Grety Garbo, satynowe suknie opinające ciało Ginger Rogers. Modelki prezentujące new look Diora, lodowate blondynki z filmów Hitchcocka. (…) Obecnie glamour utożsamiany jest najczęściej z kiczem, tandetą, podróbką, „przerysowaniem w złym stylu”, bezguściem czy sztucznością z sensie metaforycznym i dosłownym. (Ze Wstępu).

Tytułowy zestaw pojęć w niniejszej książce stanowi punkt wyjścia do namysłu nad dynamiką przemian globalizującego się świata, z uwzględnieniem transnarodowych procesów, w których znaczącą rolę odgrywają media . Pojęcia prowincjonalizm i kosmopolityzm dotykają istotnego z punktu widzenia kulturowych przemian styku: lokalne – globalne i w związku z tym mogą stanowić funkcjonalne kategorie interpretacyjne kultury nowoczesnej. Przy czym, lokalność i globalność nie występują tutaj jako kulturowe opozycje, a raczej jako jednoczesne, przenikające się zasady. Zaproszeni do napisania tekstów badacze, to kulturoznawcy, filmoznawcy, medioznawcy, literaturoznawcy, co pozwala z różnych
perspektyw przyjrzeć się sygnalizowanym problemom. Przedmiotem refleksji będą teksty literackie, filmy dokumentalne i fabularne, media, twórcze praktyki codzienności oraz język.
(Ze Wstępu).

Wydarzenia związane z kultem ikony Matki Bożej Waśkowskiej w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku zostały opisane przez ks. Nicefora Nowosieleckiego, proboszcza parafii skryhałowskiej, dekanatu petrykowskiego. W księdze zatytułowanej Księga Cudów do zapisywania Najświętszej Maryi Panny Matki Boskiej płynących z obrazu Ostrowa Cerkwi Waśkowskiej, uroczyszczem zwanej opisane zostały liczne uzdrowienia z lat 1773–1787. ( Ze Wstępu)

Summariusz do dóbr supraskich z nadań funduszowych JWW Hrabiów Chodkiewiczów w posiadaniu WW Ojców Bazylianoów zostających Roku 1817 w Młynie spisany

W refleksji o sztuce relacje pomiędzy sztuką a kulturą uchodzą za niezwykłe dyskusyjne, zwłaszcza, że zarówno pojęcie sztuki, jak i kultury nie poddają się ostatecznemu zdefiniowaniu. Gry prowadzone przez współczesnych artystów mają niewątpliwie walor poznawczy i jednocześnie kulturotwórczy. W wielu momentach są one kontynuacją strategii wypracowanych przez reprezentantów awangardy z początku XX wieku, które najpierw były równoznaczne z prowokacją i przybierały formę rewolty przeciwko wspartym na tradycji konwencjom sztuki. Później coraz częściej polegały one na przekraczaniu granic kultury artystycznej i operowaniu w szeroko pojętym środowisku życia człowieka (przypomnijmy chociażby berlińskich dadaistów nawołujących do powołania ministerstwa spraw płciowych). Wiązało się to ze szczególną postawą artysty, który dystansując się wobec otaczającej go rzeczywistości, wnikliwie i jednocześnie krytycznie się jej przyglądał.
Niniejszy zbiór tekstów składa się na kolejny tom z serii Kultura i przyszłość. Znajdziemy w nim zróżnicowane spojrzenie na zjawisko tytułowych gier, co wynika z różnorodności zainteresowań i kulturoznawczych kompetencji autorów, reprezentujących różne środowiska akademickie i różne specjalności – zaczynając do filozofii i socjologii, poprzez historię sztuki, teatrologię, literaturoznawstwo, filmoznawstwo, aż po pedagogikę.
(Ze Słowa wstępnego)